Demonstratie-project : Ziekten van A(bortus) tot Z(woegerziekte): preventieve gezondheidszorg bij kleine herkauwers
De laatste jaren worden de dierlijke sectoren geconfronteerd met uitbraken van dierziekten die negatieve gevolgen hebben voor de dieren zelf, de bedrijfsvoering en het bedrijfsresultaat, en leiden tot een verstoorde (en onzekere) marktwerking. In de sector van de kleine herkauwers denken we dan aan zeer ingrijpende aandoeningen zoals blauwtong en schmallenberg, maar ook aan aandoeningen zoals rotkreupel en zwoegerziekte die reeds gedurende decennia bij Vlaamse kleine herkauwers aanwezig zijn, maar vaak een sterk onderkende impact op de bedrijfsvoering hebben (waardoor preventieve maatregelen uitblijven, te laat of foutief worden toegepast). Preventieve gezondheidszorg speelt hierbij een belangrijke rol en bestaat uit een verzameling van maatregelen die ertoe leiden dat dieren minder kans hebben om ziek te worden. Het vermijden van de insleep van ziekten en het beperken van de verdere verspreiding van ziekten binnen een bedrijf en tussen bedrijven door aandacht voor bioveiligheid en een doordacht vaccinatiemanagement zijn hierbij cruciaal. Goede vaccinatieprotocollen ontbreken nog in de sector van de kleine herkauwers. Naast een goed vaccinatiebeleid dient de focus ook te liggen op goede managementpraktijken waardoor de infectiedruk in de bedrijven beperkt blijft wat het risico op ernstige ziekte-uitbraken kan beperken. Dit kan onder andere door het verstrekken van goed voeder, het beperken van stressfactoren, toepassen van quarantaine, het regelmatig inspecteren van de dieren, enz.
Het doel van dit project is om houders van kleine herkauwers (geiten, herten en schapen) betreffende de problematieken te sensibiliseren en manieren van bedrijfsvoering te demonstreren die, door middel van een geïntegreerde aanpak, gezondheidsproblemen kunnen voorkomen of tijdig detecteren om zo uitbraken van dierziekten en de bijhorende negatieve gevolgen voor de dieren, de bedrijven en de handel te vermijden.
Het project wil het doel bereiken via 4 deeldoelstellingen:
(1) Sensibiliseren betreffende het toepassen van vaccinatieprotocollen in het kader van preventieve gezondheidszorg,
(2) Sensibiliseren over het feit dat via gerichte managementingrepen de preventieve gezondheidszorg kan worden beïnvloed,
(3) Methoden van bedrijfsvoering demonstreren die, door middel van een geïntegreerde aanpak, gezondheidsproblemen kunnen voorkomen,
(4) Tijdig detecteren van aandoeningen (diersignalen) om zo uitbraken van dierziekten en de bijhorende negatieve gevolgen voor de dieren, de bedrijven en de handel te vermijden/te beperken.
Vier belangrijke problematieken binnen de schapengezondheid kregen extra aandacht met betrekking tot sensibilisatie en demonstratie van preventieve managementmaatregelen:
- BLAUWTONG:
De resultaten van de winterscreening brachten nieuwe gevallen van BTV8 in ons land aan het licht. Sindsdien is België beperkingsgebied voor blauwtong met gevolgen voor de buitenlandse handel. Hoe de verspreiding van het blauwtongvirus in ons land zal evolueren, valt nog af te wachten, maar het staat vast dat vaccineren de enige manier is om de dieren te beschermen.
- KLAUWGEZONDHEID
Rotkreupel is één van de meest gevreesde klauwaandoeningen bij schapenhouders. Het is een zeer besmettelijke en uiterst pijnlijke ontsteking van de tussenklauwhuid die veroorzaakt wordt door een samenwerking tussen twee bacteriën: Fusobacterium necrophorum en Dichelobacter nodosus. Vaccinatie kan een hulpmiddel zijn in de aanpak en preventie van rotkreupel, maar vaccinatie mag niet als een alleenstaand middel worden gezien worden en er bestaan hier veel misvattingen over.
- ZWOEGERZIEKTE
Genezing van deze ziekte is niet mogelijk. Sinds 1993 s er wel een wettelijk geregeld bestrijdingsprogramma van deze ziekte bij schapen maar omwille van de hoog oplopende kosten voor bloedonderzoeken zijn er weinig professionele schapenhouders die aan het programma deelnemen.
Een vaccin is niet voorhanden, maar schapenhouders kunnen allerlei maatregelen nemen ter preventie van de ziekte.
- LISTERIOSE
Heel recentelijk ontstaat in de sector van de kleine herkauwers de vraag naar informatie betreffende de aanpak van listeriose (listeria). De ziekte kent drie verschijningsvormen: hersenvliesontsteking, abortus en sepsis (bloedvergiftiging). De bacterie dringt vooral binnen via wondjes in de bek en bereikt via de zenuwbanen de hersenen. Ook via het maagdarmkanaal kan de bacterie in de bloedbaan terecht komen.
Uitgevoerde acties:
- Discussieavonden
- Bedrijven in diergeneeskundige begeleiding
- Workshops
- Praktijkdagen
- Artikel management Lentivirussen
- Problematieken thema’s posters
- Rendabiliteitsstudie: wat kost klauwverzorging?
- Alle inzichten zijn gegoten in een app. Deze kan je downloaden via volgende link; Klauwverzorging calculator – Apps on Google Play
- Checklist en attentiekalender
- De checklist, die schapenhouders helpt gezondheidsproblemen tijdig op te sporen, bevat een aantal tips voor tijdige signalering van gezondheidsproblemen tijdens de controles
- een attentiekalender voor maandelijkse opvolging van lammeren en ooien met focus op de ziekten of aandoeningen, waarmee rekening moet worden gehouden. De attentiekalender zal ook gebruikt kunnen worden om de diagnose te stellen
- Demofilmpjes
- Nieuwsbrieven
